Πόσο πετυχημένη είναι η Γερμανική συνταγή;

Πολύς λόγος γίνεται για τη Γερμανία το τελευταίο διάστημα, είτε λόγω εκλογών, είτε λόγω του νέου κόμματος που θρυλείται ότι θα ιδρυθεί στη Γερμανία με αίτημα την έξοδο από το ευρώ για τη Γερμανία, είτε λόγω της μέτρησης ότι ένα τέτοιο κόμμα ήταν διατεθειμένοι να ψηφίσουν ένας στους τέσσερις Γερμανούς.

Εδώ και πολύ καιρό πάντως, πολλοί θεωρούν τη Γερμανία πρότυπο που πρέπει να ακολουθήσουν όλες οι χώρες και μάλιστα οι ευρωπαϊκές χώρες και απόδειξη γι αυτό είναι ότι η Μέρκελ είναι το φαβορί να κερδίσει τις εκλογές. Είναι όμως πραγματικά πρότυπο; Κατά τη γνώμη μας δεν είναι πρότυπο η πολιτική της Μέρκελ, ούτε για τη Γερμανία.

Πριν από μόλις δέκα χρόνια, το 2003, η Γερμανία όχι μόνον δεν ήταν πρότυπο της Ευρώπης, αλλά ήταν σε πολύ χειρότερη κατάσταση με βάση τα ίδια κριτήρια. Δηλαδή είχε μεγάλη ανεργία σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες και είχε μεγαλύτερο έλλειμμα από άλλες ευρωπαϊκές χώρες μεταξύ των οποίων και από την Ελλάδα και επίσης δεν ήταν ανταγωνιστική διεθνώς και είχε πρόβλημα ανταγωνιστικότητας.

Πως προσπάθησε να ξεπεράσει αυτά τα προβλήματά της; Είχε ήδη ξεκινήσει να έχει παγωμένους μισθούς με δικαιολογία την μικρή της ανταγωνιστικότητα και είχε ήδη αρχίσει να εφαρμόζει μεταρρυθμίσεις στην εργασία, δίνοντας τη δυνατότητα σε εργοδότης να κάνουν απολύσεις και στην θέση ενός κανονικού εργαζόμενου να προσλαμβάνουν μισό, με μισές αποδοχές,  και μισές ασφαλιστικές εισφορές. Οι εργαζόμενοι Γερμανοί, έχοντας υψηλή ανεργία, υψηλότερη από τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αναγκάζονταν να δέχονται πάγωμα μισθών. Αποτέλεσμα ήταν η ύφεση να παρατείνεται για πολλά ακόμα χρόνια. Οι μεταρρυθμίσεις άρχισαν να δημιουργούν μια ως τότε άγνωστη τάξη φτωχών και εξαθλιωμένων Γερμανών οι οποίοι τώρα είναι σε μέγεθος της τάξης του 20% του συνόλου των εργαζομένων.

Ο τρόπος με τον οποίο επιδιώχθηκε η μείωση του ελλείμματος ήταν η μείωση των δαπανών, κυρίως κοινωνικών δαπανών. Οι μισθοί δεν μειώθηκαν καθόλου, αλλά στις άλλες χώρες συνέχισαν να αυξάνονται κατά 2 έως 3% το χρόνο για δέκα χρόνια κι έτσι η Γερμανία έγινε ανταγωνιστικότερη στην Ευρώπη και διεθνώς, επειδή οι άλλες χώρες έχασαν θέσεις στην διεθνή ανταγωνιστικότητα. Αν οι άλλες χώρες δεν συνέχιζαν να δίνουν αυξήσεις η Γερμανία δεν θα είχε τη σημερινή εικόνα. Όλες οι μεταρρυθμίσεις που εφάρμοσε, μπορεί να έδωσαν σε πολλούς Γερμανούς επιχειρηματίες την ευκαιρία να αυξήσουν τα κέρδη τους, άρα και τα δημόσια έσοδα, αλλά δεν υπάρχει κανένα στοιχείο που να πείθει ότι βελτιώθηκε, ότι αυξήθηκε η παραγωγικότητα της Γερμανίας.

Κι αυτό δεν αποτελεί καθόλου έκπληξη για το λόγο ότι δεν επιχειρήθηκε καμία μεταρρύθμιση στον τομέα των υπηρεσιών. Αφού δεν επιχειρήθηκε, δεν είχε και κανένα αποτέλεσμα. Αντιθέτως, ο τομέας των υπηρεσιών είναι πολύ προστατευμένος στη Γερμανία και έτσι παραμένει μέχρι σήμερα. Στη βιομηχανία σημειώθηκε κάποια αύξηση της παραγωγικότητας εξαιτίας του διεθνούς ανταγωνισμού. Ολόκληρη η προσοχή της Γερμανίας τότε είχε επικεντρωθεί μόνον στην αύξηση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας. Έπαιρναν δηλαδή την κάθε εξαγωγική εταιρία παράμερα και της έκαναν προτάσεις βελτίωσης της παραγωγικότητάς της στο εξωτερικό, παρέχοντας όχι μόνον συμβουλές αλλά και κίνητρα και χρηματοδότηση. Είχαμε δηλαδή μια κρατική παρέμβαση στον ιδιωτικό τομέα και κρατικές ενισχύσεις για να γίνει η κάθε επιχείρηση ανταγωνιστικότερη στο εξωτερικό. Για το εσωτερικό δεν έγινε απολύτως τίποτα.

Αυτή η συνταγή, είναι εντελώς διαφορετική, από τη συνταγή που επιβάλει σήμερα η Γερμανία στις άλλες χώρες με ελλείμματα. Είναι ποιοτικά και ουσιαστικά διαφορετική. Οι μεταρρυθμίσεις που ζητείται τώρα να εφαρμόσουν η Ιταλία και η Ισπανία, πόσο μάλλον η Ελλάδα, η Πορτογαλία και η Ιρλανδία, είναι πολύ πιο βαθιές, είναι υφεσιακές, καταργούν το εργατικό δίκαιο, προκαλούν ανεργία, καταστρέφουν το κοινωνικό κράτος και το αποτέλεσμα είναι να μειώνουν τα δημόσια έσοδα και να βάζουν την οικονομία σε καθοδικό υφεσιακό κύκλο.

Το γεγονός ότι αυτή τη στιγμή η Γερμανία είναι σε καλύτερη οικονομική κατάσταση σε σύγκριση με όλες τις άλλες χώρες της Ευρώπης, δεν οφείλεται επομένως στην αρετή και στην ορθότητα της γερμανικής πολιτικής, αλλά στις χειρότερες επιδόσεις όλων των άλλων ευρωπαϊκών κρατών. Επίσης αυτή η πολιτική και οι καλές επιδόσεις της Γερμανίας στους αριθμούς, γιατί οι Γερμανοί τα τελευταία δέκα χρόνια δεν έχουν βελτιώσει τη ζωή τους, δεν είναι διατηρήσιμη σε βάθος δεκαετίας και κανείς δεν το έχει ισχυριστεί αυτό.

Αν η συνταγή που εφαρμόζουν οι άλλες χώρες είναι σωστή και αποδώσει τα αναμενόμενα αποτελέσματα, σε 2ή 3 χρόνια, τότε η Γερμανία δεν θα είναι παράδειγμα προς μίμησιν αλλά προς αποφυγήν. Αλλά όλοι γνωρίζουμε ότι η συνταγή είναι λάθος επομένως δεν θα αποδώσει τα διαφημιζόμενα και τα αναμενόμενα, αλλά θα προκαλέσουν κι άλλη ύφεση, κι άλλη ανεργία, κι άλλα ελλείμματα κι άλλες μειώσεις των δημόσιων εσόδων κι άλλα ελλείμματα και γι αυτό η Γερμανία θα συνεχίσει να φαίνεται καλύτερη, γιατί οι άλλες χώρες θα χειροτερεύουν.

Το γεγονός ότι η θέση της Γερμανίας δεν είναι εγγυημένη, ενώ είναι σχεδόν εγγυημένο ότι η κατάσταση στην Ισπανία και στην Ιταλία θα χειροτερέψει, σημαίνει ότι θα αργήσει λίγο παραπάνω, αλλά η κρίση θα φτάσει και στη Γερμανία, μόνο και μόνο γιατί οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες δεν μπορούν να αυξήσουν τις αγορές τους από τη Γερμανία.

Βέβαια οι ψηφοφόροι, δεν ψηφίζουν με βάση το μέλλον, ούτε και γίνεται συζήτηση για το μέλλον. Βλέπουν το παρόν και το παρόν είναι ότι οι Γερμανοί δεν έχουν εισπράξει ούτε ένα ευρώ από την βελτίωση της σχετικής θέσης της  παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας της Γερμανίας διεθνώς, αλλά είναι σε καλύτερη οικονομική κατάσταση σε σύγκριση με όλες τις άλλες χώρες, έχουν τα μεγαλύτερα μεροκάματα οι εργαζόμενοι και όλα τους τα εργατικά δικαιώματα και το κοινωνικό κράτος. Δεν έχουν χάσει τίποτα. Συγκριτικά λοιπόν η Μέρκελ θεωρείται πετυχημένη στα γκάλλοπ, όχι γιατί βελτίωσε την κατάσταση των Γερμανών ή της Γερμανίας σε σύγκριση με τον εαυτό της δέκα χρόνια πριν, αλλά γιατί η Μέρκελ κατάφερε να εξαθλιώσει τους άλλους ευρωπαίους με την επιμονή της περισσότερο σε σύγκριση με τους Γερμανούς. Ώστε η σύγκριση να ευνοεί τη Μέρκελ. Αυτή είναι η εικόνα.