Κρατήστε τουλάχιστον τα προσχήματα!

(Γιατί κανείς δεν σκέφτηκε τον Παπακωνσταντίνου; ) 

Από το γεγονός ότι η παραίτηση του Βασίλη Ράπανου, πριν καν αναλάβει τα καθήκοντά του μεταδόθηκε από όλα τα ξένα μέσα ενημέρωσης, αντιλαμβανόμαστε πόσο νευρικές είναι οι αγορές που επηρεάζουν και τα ξένα μέσα ενημέρωσης. Ένα τυχαίο γεγονός μπορεί να προκαλέσει προβλήματα και μια τυχαία αρνητική εξέλιξη μπορεί να προκαλέσει πανικό. Αν σκεφτούμε ότι οι πράξεις υψηλής συχνότητας στις αγοραπωλησίες παραγώγων και χρεογράφων, γίνονται αυτόματα από υπολογιστές και έχουν τζίρο 1,3 τρισεκατομμύρια δολάρια την ημέρα, καταλαβαίνουμε ότι ένα τυχαίο γεγονός μπορεί να εξατμίσει τρισεκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως και ο πανικός να επεκταθεί ανεξέλεγκτα από ανθρώπους που μπορεί να έχουν ψυχραιμία. Είναι οι πράξεις που ήθελε να καταργήσει ο πρόεδρος Ομπάμα αλλά δεν τα κατάφερε γιατί οι τραπεζίτες είναι πιο δυνατοί από τον πλανητάρχη.

Αυτό είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο λειτουργούμε και στο ίδιο καζάνι βράζει και ο Ομπάμα ο οποίος τηλεφώνησε στον Αντώνη Σαμαρά γιατί πραγματικά δεν πρέπει να τους ξεφύγει καμιά λεπτομέρεια προκαλώντας κόστος. Δεν είναι να απορεί λοιπόν κανείς βλέποντας ότι η προεκλογική επαναδιαπραγμάτευση ή ακόμα και απαγκίστρωση  από την πολιτική του μνημονίου, τελείωσε πριν να ξεκινήσει. Αν θέλουμε να είμαστε ρεαλιστές κανένα από τα τρία κόμματα δεν πίστευε αυτό που υποσχόταν. Και οι ψηφοφόροι το γνώριζαν, αλλά έκαναν ότι τους πίστευαν. Απόδειξη ότι κανείς δεν θεωρεί απαραίτητο να διαμαρτυρηθεί βλέποντας ότι η τρόϊκα περιμένει να έρθει από Δευτέρα στην Αθήνα για να επιβάλει την εφαρμογή του μνημονίου χωρίς καμιά πολιτική διαπραγμάτευση. Ακόμα δεν έχει πάρει ψήφο εμπιστοσύνης η κυβέρνηση από τη Βουλή, αλλά αυτό δεν είναι πρόβλημα γιατί η προηγούμενη Βουλή έχει εκχωρήσει τις αρμοδιότητές της στον υπουργό Οικονομικών.

Αυτά λέει η πραγματικότητα και μπορεί να μην ακούγεται αρκετά δημοκρατικό να γράφουν στα παπούτσια τους όλοι την πρόσφατη λαϊκή εντολή, αλλά η δημοκρατία είναι εμπόδιο για ανθρώπους όπως ο Σόϊμπλε, η Μέρκελ, ο Μπαρόζο, η ΕΚΤ και κυρίως οι αγορές. Την Παρασκευή θα γίνει η Σύνοδος Κορυφής αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων θα συζητήσει υποτίθεται ζητήματα ανάπτυξης, αλλά στην πραγματικότητα γίνεται για να ικανοποιήσει ο Γάλλος πρόεδρος τις προεκλογικές του δηλώσεις. Οι Γερμανοί ήδη λένε ότι είναι μια σύνοδος επαιτών που έρχονται με απλωμένο χέρι και ζητούν ελεημοσύνη από τη Γερμανία η οποία δεν πρόκειται να τους δώσει τίποτα αν δεν παραχωρήσουν μέρος της κυριαρχίας τους. Αν κρίνουμε από το παρελθόν, οι πολιτικοί ηγέτες της Ευρώπης είναι ανίκανοι να δούν το πρόβλημα και να πάρουν έγκαιρα κάποια μέτρα που θα αλλάξουν τους κανόνες των αγορών.  Λογικά δεν μπορεί να μην γίνει συζήτηση για το ευρώ, αλλά όλοι οι άλλοι θέλουν να αποφύγουν την ουσιαστική συζήτηση και να στρέψουν την προσοχή στην Ελλάδα ως αιτία της κρίσης.

Όλες οι δημόσιες δηλώσεις του Γάλλου προέδρου, του Μπαρόζο προέδρου της Επιτροπής και πολύ περισσότερο των υπολοίπων δεν μετράνε τίποτα αν δεν αναλάβουν δράση η ΕΚΤ, μια ιδιωτική τράπεζα δηλαδή και το υπουργείο Οικονομικών της Γερμανίας, το οποίο παρακολουθεί άγρυπνα τα πάντα. Το νέο πιο σύντομο ανέκδοτο της Ευρώπης λέγεται «συμπαγής ανάπτυξη». Το μόνο που έχουν καταφέρει να κάνουν ως τώρα ξοδεύοντας πολύτιμο χρόνο και δισεκατομμύρια ευρώ, είναι να παρατείνουν τη λειτουργία του ευρώ. Όχι να εξασφαλίσουν ότι θα ζήσει.

Τι ζητάει η Ισπανία και αρνείται να της παραχωρήσει η Γερμανία; Να μην χρεωθεί το κράτος της Ισπανίας με αυτά τα 100 δισεκατομμύρια ευρώ που χρειάζεται ως πρώτη δόση για τη διάσωση ιδιωτικών τραπεζών, αλλά το EFSF  δηλαδή όλα τα κράτη της ευρωζώνης από κοινού και κατά το ποσοστό τους συμμετοχής στην ΕΚΤ. Αυτό είναι μια ασπιρίνη γιατί σε τελευταία ανάλυση πάλι τα εθνικά κράτη θα χρεώνονται, αλλά με διαφορετικά ποσοστά. Απλώς έτσι είναι βέβαιο ότι κανείς δεν θα πληρώσει στο τέλος ή θα πληρώσει η Γερμανία. Επομένως για να μην πληρώσει η Γερμανία θα πρέπει να συμφωνήσει να κόψουν χρήμα από το πουθενά και να πληρώσουν αυτά τα δισεκατομμύρια με αέρα κοπανιστό. Δηλαδή να εγκαταλείψουν την πολιτική της Γερμανίας και να υιοθετήσουν την πολιτική των ΗΠΑ.

Αυτό με τη σειρά του επίσης είναι το κάρο μπροστά από το άλογο, γιατί δεν έχει προηγηθεί η πολιτική ένωση, αλλά όπως και τα ευρωομόλογα είναι άλλη μια ασπιρίνη η οποία λειτουργεί ως παυσίπονο για λίγο χωρίς να θεραπεύει την αιτία της ασθένειας. Και η Γερμανία επιμένει ότι πρώτα πρέπει να παραχωρήσουν μέρος της κυριαρχίας τους οι χώρες που θέλουν λεφτά και μετά να πάρουν τα λεφτά. Ζητάει δηλαδή μια δήλωση ανάλογη με αυτή που υπέγραψαν Σαμαράς και Βενιζέλος ότι η λιτότητα θα προχωρήσει και οι φόροι θα αυξηθούν χωρίς όμως να διωχθούν δικαστικά οι πολιτικοί που έλαβαν αυτές τις αποφάσεις. Κι αυτό δημιουργεί τον ηθικό κίνδυνο που όλοι αντιλαμβανόμαστε, δηλαδή μόλις αποδειχθεί ότι η πολιτική αυτή δεν οδηγεί παρά στη φτώχεια στην ανεργία, στην ύφεση και στη διάλυση, να διωχθεί δικαστικά όλο το πολιτικό σύστημα. Λιτότητα για ανούσιες διασώσεις.

Οι ισχυρές χώρες της ΕΕ εμφανίζονται ως να πληρώνουν εκείνες το λογαριασμό και αρνούνται να υπογράψουν αν δεν παραχωρήσουν κυριαρχία οι χώρες που θέλουν διάσωση. Ενώ όμως εμφανίζονται ως να πληρώνουν, δεν πληρώνουν στ’ αλήθεια, αλλά εγγυώνται ότι θα πληρώσουν αν οι φτωχές χώρες δεν πληρώσουν διογκώνοντας το πρόβλημα και το κόστος. Οι αδύναμες χώρες είναι ντε φάκτο χρεοκοπημένες, αλλά εμφανίζονται μη χρεοκοπημένες. Έτσι δεν τους επιτρέπεται να ζήσουν με τα δικά τους μέσα, εμποδίζονται να λάβουν μέτρα για να επιβιώσουν  μόνες τους και το πρόβλημα διογκώνεται. Οι επενδυτές δεν επιστρέφουν αλλά φεύγουν όλο και πιο πολύ όλο και πιο μακρυά γιατί κανένα αξιόπιστο πρόγραμμα επιστροφής στην ανάπτυξη και στη σταθερότητα δεν έχει παρουσιαστεί.

Η μόνη μικρή αλλαγή σημειώθηκε μετά τις ελληνικές εκλογές του Μαίου. Δηλαδή κατάλαβαν οι διεθνείς παίκτες ότι η πολιτική της λιτότητας όχι μόνον δεν αποδίδει όσο εφαρμόζεται, αλλά είναι πολύ κοντά στο να εγκαταλειφθεί. Άρχισαν λοιπόν να πουλάνε ευρώ με αποτέλεσμα να έχουν ζημιές, και το ευρώ να χάσει 7% της συναλλαγματικής του αξίας τον μήνα Μάϊο. (έναντι του δολαρίου). Το 4% τις πρώτες δύο εβδομάδες του Μαίου.   Αυτό τώρα με το αποτέλεσμα του Ιουνίου προσπαθούν να το φρενάρουν, αν και η Γερμανία ευνοείται στις εξαγωγές της. Αρχίζουν όμως προβλέψεις ότι το 2013 η Ελλάδα θα εγκαταλείψει το ευρώ, όπως η αμερικανική Σιτιγκρουπ.  Κι αυτό επηρεάζει εκείνους που παίρνουν μακροπρόθεσμες θέσεις. Η μικρή άνοδος στις αρχές Ιουνίου ευνόησε επίσης μερικούς για να φύγουν από το ευρώ και να πάνε στο δολάριο ή στο γιέν.

Η Ελλάδα δηλαδή δεν έχει κατά φέρει να φύγει από το κέντρο της προσοχής γιατί υπάρχουν πολλοί που έχουν συμφέρον να στρέφουν πάνω της την προσοχή. Για τις αγορές η προσπάθεια χαλάρωσης της λιτότητας από τον Σαμαρά, αξιοποιούνται το ίδιο με το να ήταν ο Τσίπρας στη θέση του και να δηλώνει καθαρά ότι δεν θα φορολογούνται οι εργαζόμενοι και οι φόροι να πηγαίνουν στις ξένες τράπεζες. Μπορεί η πρόθεση να είναι διαφορετική, αλλά αν οι φόροι δεν εισπράττονται το αποτέλεσμα είναι το ίδιο. Μόνον η μεταφορά πλούτου από την Ελλάδα στο εξωτερικό μέσω αποκρατικοποιήσεων ή εκποίησης της ακίνητης περιουσίας είναι ένα ισοδύναμο μέτρο γι αυτούς. Και η κυβέρνηση Σαμαρά μπορεί να θέλει να πουλήσει, αλλά δεν μπορεί να το κάνει ελεύθερα και είναι αμφίβολο αν θα μπορέσει ποτέ να το κάνει. Ακόμα κι αν δεν καταργήσει διατάξεις του μνημονίου που έχουν ψηφιστεί και δίνουν το ελεύθερο στους ξένους να πουλάνε και να εισπράττουν χωρίς να ρωτάνε την κυβέρνηση…