Γιατί δεν μιλάει κανείς για διαγραφή 50% του ιδιωτικού χρέους;

Μα είμαστε με τα σωστά μας; Οι πολίτες θα πάνε στις κάλπες να ψηφίσουν στις 6 Μαίου, με κριτήριο αν οι προσλήψεις στα ΕΛΤΑ ήταν ρουσφετολογικές ή αν η Συγγρού ήταν σωστά ή λάθος πληροφορημένη; Ή θα ψηφίσουν με βάση το αν η φορολόγηση των ημιυπαίθριων χώρων ήταν ιδέα του ΠΑΣΟΚ και απορρίφθηκε λόγω των αντιδράσεων και της αναξιοπιστίας του κράτους ή λόγω της αντίδρασης της ΝΔ; Θα ψηφήσουν με βάση το ότι η ΝΔ αποχώρησε από την επεξεργασία του φορολογικού νομοσχεδίου ενώ θέλει να κυβερνήσει αμέσως μετά τις εκλογές; Κι αφού εκείνη θα αποφασίσει τα μέτρα του Ιουνίου, δηλαδή τα 1,6 δισεκατομμύρια ευρώ δεν πρέπει να μας πεί προκαταβολικά αν κατά την άποψή της πρέπει να μπούν νέοι φόροι, ή να μειωθούν οι δαπάνες; Αν πάλι έχει σκοπό να ζητήσει επαναδιαπραγμάτευση, δεν θα το έλεγε προεκλογικά, ώστε η επαναδιαπραγμάτευση να δικαιολογήσει τη μη επιβολή φόρων ή τις απολύσεις στο δημόσιο; Σε διαφορετική περίπτωση δεν ζητάνε και τα δύο κόμματα λευκή επιταγή ώστε μετεκλογικά να ισχυρίζονται ότι η κατάσταση ήταν τελικά χειρότερη από ότι περίμεναν;

Έτσι δεν γίνεται κανένας σοβαρός διάλογος μεταξύ των κομμάτων για τα θεμελιώδη ζητήματα. Ούτε για το δημόσιο χρέος που παραμένει μη βιώσιμο, ούτε για το ιδιωτικό χρέος το οποίο πρέπει να κουρευτεί. Το συνολικό πραγματικό ακαθάριστο εισόδημα κατά την τράπεζα της Ελλάδος έχει μειωθεί 25,5% και στην πράξη ενδεχομένως η κατάσταση είναι χειρότερη. Για τους άνεργους και για τους φτωχούς είναι σίγουρα χειρότερη κι αυτοί είναι το 44% του πληθυσμού, ενδεχομένως και πάνω από το 50% πλέον. Γιατί πρέπει να αφήσουμε και το ιδιωτικό χρέος να γίνει μη διαχειρίσιμο, να καταλήξουν κι άλλα νοικοκυριά και επιχειρήσεις σε στάση πληρωμών, για να αναγκαστούν να προσφύγουν στα δικαστήρια και στο άρθρο 99 από το οποίο κανένα κέρδος δεν θα προκύψει ούτε για τους εργαζόμενους ούτε για τις επιχειρήσεις.

Αν το ιδιωτικό χρέος είχε κουρευτεί ταυτόχρονα με το δημόσιο χρέος κι αυτό είχε γίνει το 2010, και το τραπεζικό σύστημα θα ήταν πιο σταθερό και τα χρέη δεν θα έπνιγαν νοικοκυριά και επιχειρήσεις και η ύφεση θα ήταν μικρότερη και η ανεργία. Γιατί όσοι μπορούσαν θα κατανάλωναν το κουρεμένο μέρος του ιδιωτικού χρέους και οι επιχειρήσεις θα το επένδυαν. Κι αυτό σε τελική ανάλυση θα κατέληγε σε δημόσια έσοδα.
Αντί να υπάρχει μόνον ο νόμος Κατσέλη, ο οποίος φροντίζει να έχουν αξιοπρεπή κηδεία όσοι είναι οικονομικά πεθαμένοι, το κούρεμα του χρέους πρέπει να απευθύνεται στους οικονομικά ζωντανούς, ώστε να διατηρήσουν τις θέσεις εργασίας και να βοηθηθούν οι επιχειρηματίες με τάση σε επενδύσεις και τα νοικοκυριά με τάση προς κατανάλωση. Είναι ένας αναπτυξιακός πυλώνας στο κούρεμα του χρέους, ο οποίος έπρεπε να έχει μπεί από την αρχή, αλλά κακώς δεν μπήκε. Χάθηκε χρόνος και τώρα το πρόβλημα είναι σημαντικότερο. Αν όμως και τώρα δεν προβλεφθεί και δεν μπεί επειγόντως, μετά από έναν χρόνο, θα χρειάζονται πολύ περισσότερα χρήματα για μικρότερο αποτέλεσμα. Και εν τω μεταξύ θα έχουν χαθεί κι άλλες θέσεις εργασίας, θα έχει βαθύνει η ύφεση, θα έχει αποσταθεροποιηθεί και το τραπεζικό σύστημα και θα καταλήξει να αφελληνιστεί.




Το ιδιωτικό χρέος στην Ελλάδα είναι εφάμιλλο του δημόσιου χρέους. Ως το 2008, μια και δεν υπήρχε ύφεση, το χρέος επιχειρήσεων και νοικοκυριών εξυπηρετείτο κανονικά με τις συνήθεις επισφάλειες.
Από την εφαρμογή του μνημονίου το 2010 και την ύφεση που προκάλεσε, άρχισαν και τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια να αυξάνονται ως αποτέλεσμα της ύφεσης και της μείωσης του εισοδήματος.
Το δημόσιο χρέος, κουρεύτηκε καθυστερημένα και αφού προηγουμένως είχε πληρωθεί ένα ποσό πάνω από 70 δις, ενώ άλλο τόσο (60 δις) είχε αγοραστεί από την ΕΚΤ. Έτσι απέμεινε στους πιστωτές 206 δις το οποίο κουρεύτηκε 53,5%, αλλά στα χέρια των ξένων ήταν λιγότερο από 60 δις και το πραγματικό κούρεμα ήταν 27 δις. Το υπόλοιπο ήταν στο εσωτερικό της χώρας και ήταν ανώφελο, ως προς το στόχο, αλλά εγκληματικό ως προς το αποτέλεσμα. (Αγγλικό δίκαιο, παραίτηση από ασυλία, υποθήκευση με την ιδιωτική περιουσία του δημοσίου, μη δυνατότητα μετατροπής σε δραχμές και πληθωρισμού του χρέους)

Το ιδιωτικό χρέος έμεινε ανέπαφο. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ξεπέρασαν το 20%, άρα στα 250 δις είναι 50 δις. Από αυτά έχουν ρυθμιστεί με ευνοϊκούς όρους περίπου 5 δις λιγότερο από το 10%. Τα άλλα παραμένουν επισφαλή και χρειάζονται άμεσα νέα ρύθμιση. Αυτό είναι μεν απαραίτητο, αλλά δεν είναι πράξη που βοηθά την ανάπτυξη. Είναι αναγκαστικό αφού οι φορείς των δανείων αυτών έχουν κάνει στάση πληρωμών. Αν αρχίσουν οι εκποιήσεις των υποθηκευμένων στοιχείων για να ανακτήσουν οι τράπεζες τα 50 δις, οι τράπεζες θα γίνουν ο δήμιος των πολιτών (φορολογουμένων) που τις ευεργέτησαν με την ανακεφαλαιοποίηση, με χρήματα που δεν τα είχαν αλλά τα δανείστηκαν με επαχθείς όρους. Είναι όμως και άτοπο, γιατί ο πραγματικός ιδιοκτήτης των τραπεζών μετά την ανακεφαλαιοποίηση είναι οι φορολογούμενοι μέσω του κράτους. Δεν είναι λογικό ο «ιδιοκτήτης» να γίνει ο δήμιος του εαυτού του ούτε είναι ηθικό και πολιτικά εφικτό ο διορισμένος μάνατζερ να «εκτελέσει» το «αφεντικό» και «εργοδότη» του.

Τα υπόλοιπα δάνεια εξυπηρετούνται κανονικά ή έχουν ήδη αποπληρωθεί μειώνοντας τη μόχλευση των τραπεζών. Άρα έχουμε περίπου 250 δις (περισσότερα από το ΑΕΠ) ιδιωτικά δάνεια (χωρίς να περιλαμβάνουμε τα δάνεια των τραπεζών) τα οποία θα μπορούσαν να αποπληρωθούν και να εξοφληθούν σε βάθος χρόνου, αν το ΑΕΠ είχε παραμείνει σταθερό, όπως και το εισόδημα. Αν το ιδιωτικό χρέος κουρευτεί όσο και το ΑΕΠ (25% από το 2008) οριζοντίως σαφώς θα γίνει βιώσιμο με την προϋπόθεση ότι το εισόδημα δεν έχει μειωθεί ταχύτερα. Αν το ιδιωτικό χρέος κουρευτεί όσο και το ιδιωτικό εισόδημα, τότε
θα μπορεί να αποπληρωθεί το χρέος με ασφάλεια
Θα εξυγιανθεί το χαρτοφυλάκιο των τραπεζών
Θα αυξηθεί το διαθέσιμο εισόδημα των εργαζομένων (φορολογουμένων) για τις πρωτογενείς τους ανάγκες
Θα χρειαστούν νέα ανακεφαλαιοποίηση οι τράπεζες
Θα θωρακίσει τις τράπεζες από τον κίνδυνο αφελληνισμού
Θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν με επιτυχία οποιοδήποτε γύρισμα της οικονομίας, είτε λόγω του δημόσιου χρέους είτε λόγω παγκόσμιας ύφεσης, είτε λόγω κάποιας απρόσμενης διεθνούς κρίσης, είτε λόγω διάλυσης της ευρωζώνης.


Οι πρώτες τρεις επιπτώσεις ευνοούν την ανάπτυξη. Οι επόμενες τρεις είναι πράξεις πρόνοιας και αναχώματα για οποιαδήποτε δυσμενή εξέλιξη στο μέλλον.
«Διορθώνουν» εν μέρει το λάθος του πρώτου μνημονίου γιατί προκλήθηκε από την ύφεση και προστατεύουν τον ιδιωτικό πλούτο της χώρας. Η πτώση της τιμής των ακινήτων μπορεί να ανακοπεί. Ο κατσσκευαστικός κλάδος μπορεί να φρενάρει και να ανακάμψει, ο εξαγωγικός τομέας μπορεί να επενδύσει γιατί δεν εξαρτάται μόνον από την εσωτερική ζήτηση, ο τουριστικός κλάδος μπορεί να επενδύσει, οι βιομηχανίες του πρωτογενούς τομέα μπορούν να επενδύσουν, το συνολικό εισόδημα να φρενάρει την καθοδική του πορεία, Οι τράπεζες (μετά από μια νέα ανακεφαλαιοποίηση, θα μπορέσουν να επαναλάβουν τις χρηματοδοτήσεις και η απομόχλευση να γίνει με ήπιο τρόπο.

Ένα οριζόντιο κούρεμα 25% (όσο η συνολική ύφεση) είναι το απολύτως λογικό για τις επιχειρήσεις. Θα μειώσει κατά 75 δις το συνολικό χρέος και θα φτάσει στο 90% του ΑΕΠ, το χαμηλότερο της Ευρώπης. Ακόμα κι αν διατηρηθούν οι παλαιοί όροι αποπληρωμής (επιτόκιο χρόνος, αποπληρωμής, εξασφαλίσεις) θα πληρώνουν μικρότερη δόση για ίδιο χρονικό διάστημα και οι τράπεζες θα διατηρήσουν την κερδοφορία τους μετά την ανακεφαλαιοποίηση. Άρα θα αυξηθεί η τιμή της μετοχής τους αφού θα αποδίδει μέρισμα από την επόμενη χρονιά, και η κεφαλαιοποίησή τους. Ο κάτοχος των μετοχών θα ωφεληθεί από την υπεραξία και μπορεί να απομειώσει το δανεισμό χωρίς να καταφεύγει σε νέο δανεισμό. Η κερδοφόρα πώληση των μετοχών, σημαίνει αύξηση των άμεσων ξένων και ελληνικών επενδύσεων.

Για τα νοικοκυριά το 25% δεν είναι αρκετό, γιατί το εισόδημα των μισθωτών και των συνταξιούχων θα έχει μειωθεί περισσότερο ως το τέλος του 2012. Αυτά είναι θέματα που θα έπρεπε να συζητιούνται σοβαρά ανάμεσα στα κόμματα ώστε να συνεργαστούν για τη λύση, αντί θα επιδίδονται σε εμφύλιο πόλεμο. Ακόμα και η ΝΔ με το ΠΑΣΟΚ που εύχονται να συγκεντρώσουν μαζί 40% για να σχηματίσουν οριακά κυβέρνηση συνεργασίας, αντί να συνεργάζονται και να συναγωνίζονται σε δημιουργικές προτάσεις, προσπαθούν το ένα να συκοφαντήσουν το άλλο, ενώ ούτε η ΝΔ προσδοκά ψήφους από το ΠΑΣΟΚ, ούτε το ΠΑΣΟΚ χάνει ψήφους προς τη ΝΔ. Είναι ένας αναχρονισμός του παρελθόντος και τον ασκούν από κεκτημένη ταχύτητα. Το ίδιο έπρεπε να γίνεται και μεταξύ των κομμάτων της αντιπολίτευσης. Διεκδικούν παγκόσμιο ρεκόρ αναποτελεσματικότητας. Το 85% της κοινωνίας είναι αντιμνημονιακό, έχει τη γνώμη ότι η πολιτική που ακολουθούμε είναι λάθος κι αυτοί δεν θα καταφέρουν να εκπροσωπήσουν έγκυρα με έδρες στη Βουλή, ούτε το 40%. Δηλαδή όλοι μαζί δεν θα καταφέρουν να έχουν 120 έδρες. Βοηθάει βέβαια ο εκλογικός νόμος τη ΝΔ με 50 έδρες, αλλά για τις υπόλοιπες 250 έδρες ευθύνονται μόνον οι ίδιοι. Αν το ΚΚΕ πάρει 10% και είναι το κόμμα που αντικειμενικά βοηθάει τον δικομματισμό, δηλαδή σχεδόν 30 έδρες, τα άλλα κόμματα διεκδικούν 220 έδρες. Θα έπρεπε να πάρουν 110 και 110 με τα ποσοστά τους. Είναι θέμα στοιχειώδους ικανότητας, να μετρήσουν οι ψήφοι τους στην κατανομή των εδρών και να μην μείνουν εκτός Βουλής. Δεν λέω να είναι τόσο αποτελεσματικοί ώστε να σχηματίσουν ένα κόμμα που να πάρει την πρώτη θέση και το μπόνους των 50 εδρών. Αν ήταν τόσο ικανοί, τότε θα είχαν σπεύσει ΝΔ και ΠΑΣΟΚ να καθιερώσουν την απλή αναλογική. Το σημαντικό είναι να βρούν μια πολιτική που θα αυξήσει τη συμμετοχή των πολιτών και θα μειώσει τις ψήφους που θα μείνουν εκτός Βουλής γιατί δεν έπιασαν το 3%. Οτιδήποτε πάνω από 3% δεν χάνεται, δεν πάει χαμένο. Αν η αντιμνημονιακή αντιπολίτευση συγκεντρώσει π.χ. 140 έδρες, είναι εντελώς απίθανο να αντέξει το ΠΑΣΟΚ στο στρατόπεδο του μνημονίου. Ή θα καταρρεύσει ή θα αλλάξει πολιτική και θα κάνει κωλοτούμπα 180 μοιρών. Η ΝΔ ακόμα κι αν έχει αυτοδυναμία δεν μπορεί να κυβερνήσει γιατί θα έχει απέναντί της ολόκληρη την κοινωνία. Η Δημοκρατία δεν επιτρέπει τέτοια διακυβέρνηση.


.Όπως και η αξία των στοιχείων που αγοράστηκαν με τα δάνεια (π.χ. στεγαστικά) Επειδή υπάρχει χρήμα στην παραοικονομία που μπορεί να επανέλθει στην οικονομία, μπορεί να γίνει το εξής: Το 2010 ο μέσος όρος των αμοιβών στο δημόσιο ήταν 2.750 ευρώ και ο μέσος όρος των αμοιβών στον ιδιωτικό τομέα ήταν 740 ευρώ το μήνα. Τέσσερις φορές μικρότερος. Βασική αρχή των τραπεζικών κριτηρίων είναι ότι οι δόσεις για δάνεια κάθε είδους να μην ξεπερνούν το 30% των εισοδημάτων. Όποια τράπεζα είχε δανείσει ιδιώτες με ποσά και με όρους που ξεπερνούσαν αυτό το κριτήριο, είχαν φερθεί απερίσκεπτα και με απληστία. Αυτό πρέπει να αποκατασταθεί. Όποιος μπορεί να προσφέρει στην τράπεζά του δεσμευμένη κατάθεση για όλη τη διάρκεια αποπληρωμής του δανείου ίση με το 10% του κεφαλαίου που έχει απομείνει, μπορεί να ζητήσει κούρεμα 50%. Θα πληρώσει κανονικά το υπόλοιπο 40% και το τελικό 10% μπορεί να το συμψηφίσει με την κατάθεση, (όπως θα έχει αυξηθεί με τους τόκους) ή να συνεχίσει να πληρώνει διατηρώντας ως αποταμίευση την δεσμευμένη κατάθεση, την οποία φυσικά και αποδεσμεύει η τράπεζα.

Π.χ. Έστω δανειολήπτης στεγαστικού δανείου 100.000 ευρώ. Ξεκίνησε το 2004 και έστω ότι σήμερα έχει υπόλοιπο κεφαλαίου 85.000 ευρώ για άλλα 20 χρόνια. Μπορεί να το κουρέψει 25% και να πληρώνει μικρότερη δόση τα 20 χρόνια να πληρώσει κεφάλαιο 67.750 ευρώ. Μπορεί να προσφέρει δεσμευμένη κατάθεση για 20 χρόνια 8.500 ευρώ. Να αποπληρώσει σε 20 χρόνια κεφάλαιο 42.500 πληρώνοντας τη μισή δόση και στο τέλος θα έχει αποταμίευση μεγαλύτερη και αποπληθωρισμένη.
Η τράπεζα δεν θα χρειαστεί σε αυτή την περίπτωση μεγαλύτερη ανακεφαλαιοποίηση από την περίπτωση κουρέματος 25% γιατί θα έχει την κατάθεση των 8.500 ευρώ και ρευστότητα να χορηγήσει και άλλα δάνεια. Η ανακεφαλαιοποίηση δεν υπερβαίνει τα 4250 ευρώ για το συγκεκριμένο δάνειο.


Για να ενισχύσουμε το μέτρο της πληρωμής μέσω πιστωτικών και χρεωστικών καρτών, ώστε να καταπολεμηθεί η φοροδιαφυγή, τα επιτόκια των πιστωτικών καρτών πρέπει να μειωθούν από το απαγορευτικό 22% που είναι σήμερα και το οποίο διπλασιάζει το ποσό της πίστωσης σε 4 χρόνια, αν δεν πληρωθεί. Αν κάποιος πληρώνει τις αγορές του σε 30 ημέρες επιβαρύνεται με 0% επιτόκιο και παίρνει έκπτωση το 2% επί των αγορών του, από τον ΦΠΑ. Αν κάποιος διατηρεί σταθερό το υπόλοιπο σε 12 μήνες, άρα πληρώνει όλες τις νέες αγορές, πληρώνει έως 7% για το σταθερό ποσό. (Μηδέν για τις αγορές που εξοφλεί σε 30 μέρες) Αν κάποιος ανεβάζει το ποσό αλλά παραμένει μέσα στο πιστωτικό όριο που έχει εγκριθεί πληρώνει έως 10% αλλά μόνον τον πρώτο χρόνο. Τον δεύτερο ή θα πληρώσει 7% για το σταθερό ποσό, ή αν το εξοφλήσει θα κερδίσει το 2% που δεν είχε πάρει την πρώτη χρονιά.

Είναι μέτρα υποστήριξης των πελατών τα οποία σε τελικά ανάλυση βοηθούν τις τράπεζες, οι οποίες παραμένουν εθνικοποιημένες. Οι μετοχές μπορούν να δοθούν στα ασφαλιστικά ταμεία με τη δέσμευση να μην πουλήσουν για 10 χρόνια ή να φτάσει η κεφαλαιοποίηση τους (και οι τιμές των μετοχών) στα επίπεδα του 2008, ότι επιτευχθεί πρώτο. Στη συνέχεια μπορούν να ενεργήσουν ελεύθερα. Τα ασφαλιστικά ταμεία μπορούν να επωφεληθούν από τις υπεραξίες. Το κράτος, δηλαδή οι φορολογούμενοι μπορούν να επωφεληθούν από τις υπεραξίες αν πουλήσουν, ή μπορούν να διατηρήσουν τις μετοχές και τα δικαιώματα των μετόχων. Το κράτος μπορεί να διασπείρει τις μετοχές αυτές στους πολίτες, πληρώνοντας υποχρεώσεις του, ή τροποποιώντας πληρωμές του. Για παράδειγμα μπορεί να πληρώσει αποζημιώσεις σε αγρότες με μετοχές της αγροτικής τράπεζας, τις οποίες μπορούν να διαπραγματεύονται ελεύθερα, ατομικά ή συλλογικά μέσω συνεταιρισμών, ΑΕ στις οποίες συμμετέχουν ή μέσω συνεταιριστικών τραπεζών οι οποίες θα είναι ταυτόχρονα εντολοδόχοι τους στις ΓΣ. Δεν υπάρχει κανένας λόγος αυτές τις μετοχές να τις διαχειρίζεται η τρόϊκα. Οι διοικήσεις των τραπεζών μπορούν να πείσουν αυτούς τους μικρομετόχους, ότι διαχειρίζονται τα συμφέροντά τους καλύτερα. Η τρόϊκα ενδιαφέρεται μόνον για τα συμφέροντα των δανειστών. Αν θέλουν όμως και να διοικούν τις τράπεζες πρέπει να πληρώσουν το αντίτιμο και με την προϋπόθεση ότι θα τους το επιτρέψει η Βουλή και η κυβέρνηση.