Οι γεωπολιτικές επιπτώσεις της σημερινής διαπραγμάτευσης στην Ευρώπη

Ενώ ο παγκόσμιος και ο ελληνικός Τύπος θεωρούμε δεδομένο ότι η Ελλάδα έχει ζητήσει επιμήκυνση του χρόνου για την επίτευξη μηδενικού ελλείμματος το 2014 κατά δύο χρόνια, επίσημα η Ελλάδα και η ΕΕ δεν έχει ανακοινώσει τίποτα. Αυτό λογικά σημαίνει ότι το αίτημα έχει υποβληθεί, και δεν έχει απορριφθεί από την ΕΕ όπως και ότι δεν έχει ληφθεί ακόμα απόφαση. Το αίτημα διατηρείται μυστικό, μέχρι να ολοκληρωθούν οι αποκρατικοποιήσεις κερδοφόρων, ή μονοπωλιακών δημόσιων επιχειρήσεων με απαράδεκτους όρους και με απαράδεκτα χαμηλό τίμημα. Αυτό δείχνει η βιασύνη για την εκποίηση της πιο υγιούς ελληνικής τράπεζας, του ΤΤ,

η οποία είναι η μοναδική στην Ελλάδα η οποία  έχει χορηγήσεις μικρότερες από τις καταθέσεις και η μοναδική της ζημιά προέκυψε από την υποχρεωτική αγορά τα τελευταία 3 χρόνια ομολόγων του ελληνικού δημοσίου όταν δηλαδή ήταν γνωστό ότι θα γίνει κούρεμα κατά 53,5%. Κι αυτό ήταν φυσικά απόφαση της κυβέρνησης γι αυτό και έχει δικαίωμα ο κάθε καταθέτης αλλά και η τράπεζα να ζητήσει την αποζημίωσή της από το κράτος. Η περίπτωση ομοιάζει με το κούρεμα των αποθεματικών πανεπιστημίων, νοσοκομείων κλπ που διατηρούνταν στην τράπεζα της Ελλάδας ως προς την ουσία και όχι με την εθελοντική αγορά ομολόγων από άλλες εμπορικές τράπεζες πριν από το 2010. Ως τις αρχές του 2010 το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο είχε πωλήσει με κέρδος τα ομόλογα τα οποία κατείχε όπως και τα cds με τα οποία τα είχε ασφαλίσει. Οποιαδήποτε ζημιά προέκυψε οφειλόταν στις εντολές της κυβέρνησης προς την διορισμένη διοίκηση για αγορές ομολόγων του ελληνικού δημοσίου.

Ένα τέτοιο πρόγραμμα επιμήκυνσης χρειάζεται και την συμφωνία της ΕΚΤ ότι θα δεχθεί την εγγύηση του ελληνικού κράτους για τα περίπου 20 δισεκατομμύρια ευρώ που χρειάζεται για ισόποσα έντοκα γραμμάτια του ελληνικού δημοσίου, τα οποία θα προστεθούν στο χρέος. Αυτό δεν ισοδυναμεί με την έκδοση ευρωομολόγων, αλλά μάλλον μοιάζει με τα Treasury-Bills  της FED τα οποία έχουν διάρκεια ως έξι μηνών και κάθε φορά που λήγουν, ανανεώνονται. Είναι δηλαδή ένας έξυπνος ελιγμός που επιτρέπει στην ΕΚΤ να ισχυρίζεται ότι έχει συνέχεια στις αποφάσεις της και δεν τυπώνει χρήμα από την πίσω πόρτα, γιατί με αυτό διαφωνεί η κεντρική τράπεζα της Γερμανίας. Πολιτικά όμως αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα αν εκδιωχθεί από την ευρωζώνη χωρίς να έχουν εξοφληθεί αυτά τα έντοκα γραμμάτια, δεν υπάρχει τρόπος να υποχρεωθεί να τα πληρώσει. Άρα είναι μια ψήφος εμπιστοσύνης παραμονής στο ευρώ, για όσο χρονικό διάστημα η ΕΚΤ δέχεται αυτά τα έντοκα γραμμάτια και για 6 μήνες ακόμα ως τη λήξη τους.

Το πολιτικό ρίσκο, είναι ότι αυτή δεν είναι μια καθαρή και βιώσιμη λύση σε βάθος χρόνου, άρα οι αγορές θα συνεχίσουν να πιέζουν για τέτοιες οριστικές λύσεις. Επίσης ούτε αυτό σημαίνει ότι αν το δεχθεί η ΕΕ και η ΕΚΤ κερδήθηκε μια μάχη υπέρ της παραμονής της Ελλάδας στο ευρώ. Απλώς θα έχει κερδηθεί χρόνος τουλάχιστον ως τις αμερικανικές εκλογές με πολύ μικρό κόστος, γιατί η Ελλάδα ως τότε δεν θα έχει εκδώσει έντοκα γραμμάτια όπως θα επιθυμούσε. Για παράδειγμα οπωσδήποτε ο  Σαμαράς θα ήθελε αμέσως 7 δισεκατομμύρια ευρώ για να εξοφλήσει το δημόσιο τις οφειλές του προς τους προμηθευτές, ώστε να ξαναγίνει αξιόπιστο αλλά και για να τονωθεί η ρευστότητα με αυτό το ποσό σε μια προσπάθεια να φρενάρει η ύφεση και να αυξηθούν τα έσοδα του δημοσίου. Δεν είναι όμως βέβαιο ότι με το καλημέρα της απόφασης θα επιτρέψουν οι έμπειροι δανειστές της τρόϊκας, να χαλαρώσουν τον βρόγχο γύρω από το λαιμό της χώρας και της κυβέρνησης τον οποίο άσφυξαν εδώ και έναν χρόνο, ενόψει των εκλογών.

Η καθαρή λύση είναι η πολιτική ένωση της Ευρώπης και ο Ολάντ έχει κάνει μια δήλωση προς αυτή την κατεύθυνση. Μόνον αν δηλωθεί δημοσίως ότι αυτό είναι ένα ενδιάμεσο βήμα προς την πολιτική ένωση, μπορεί να έχει αποτελέσματα. Και τη δήλωση πρέπει να κάνει η Μέρκελ και ο Ντράγκι γιατί δεν έχει τόση αξία αν κάνει τη δήλωση ο Ολάντ και ο Μπαρόζο και μάλλον δεν έχει καμία αξία αν κάνει αυτή τη δήλωση ο κ. Σαμαράς και ο κ. Στουρνάρας. Απλώς θα δείχνει την επιθυμία τους, όχι μια απόφαση της ΕΕ.

Γεωπολιτικά επίσης, μια τέτοια απόφαση θα σήμαινε ότι η Ευρώπη αναλαμβάνει τον έλεγχο και το κόστος των αποφάσεών της, επομένως το ΔΝΤ δεν θα έχει λόγο μελλοντικά στην ευρωζώνη. Θα δεχόταν κάτι τέτοιο το ΔΝΤ και οι ΗΠΑ; Να αφήσουν τη Γερμανία μοναδικό ηγεμόνα της Ευρώπης; Προτιμότερο για τις ΗΠΑ και για το ΔΝΤ είναι να πιέσουν τη Γαλλία ακόμα περισσότερο και έτσι θα πρέπει να ερμηνεύσουμε τις δηλώσεις του Γουώρεν Μπάφετ ότι κατά τη γνώμη του τα γαλλικά ομόλογα είναι πιο επικίνδυνα από τα ιταλικά. Από ότι φαίνεται η κλιμάκωση της επίθεσης των αγορών και του ΔΝΤ στην ευρωζώνη είναι πιο ελκυστική και οι ΗΠΑ μπορούν να αξιοποιήσουν έτσι καλύτερα τις διαφωνίες με την Γερμανία, της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Γαλλίας, της Ελλάδας, της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας.

Στο ίδιο συμπέρασμα συνηγορούν και οι ολοκαίνουργιες αναφορές κυρίως του Μόντι και του διεθνούς Τύπου ότι η Γερμανία είναι στην πραγματικότητα εκβιάσιμη, γιατί αντί της πολιτικής ένωσης η επιλογή είναι η διάλυση της ευρωζώνης πράγμα που θα είχε δυσάρεστες επιπτώσεις κυρίως για τη Γερμανία. Διάλυση της ευρωζώνης θα είχε δυσάρεστες επιπτώσεις και για την Ελλάδα και για την Ιταλία και για την Ισπανία, αλλά θα είχε πολύ πιο καταστροφικές επιπτώσεις για την Γερμανία. Οι Γερμανοί αναλυτές λένε τώρα ότι «εξωτερικά μόνον η Μέρκελ διατηρεί την εικόνα της απόλυτης ηγεμονίδας της Ευρώπης. Στην πραγματικότητα όλοι έχουν καταλάβει τη μπλόφα της και είναι έτοιμοι να την υποχρεώσουν να πληρώσει το λογαριασμό.»

Προφανώς με όλα αυτά έχει σχέση και η καθυστέρηση της έκδοσης της έκθεσης της τρόϊκας, ώστε το κάθε μέλος της τρόϊκας να κάνει τα σχέδιά του και η έκθεση να τα εξυπηρετεί. Στο πλαίσιο αυτής της διαπραγμάτευσης, η γερμανική κυβέρνηση έχει βάλει τα φιλικά της μέσα ενημέρωσης να γράφουν σχετικά ουδέτερα σχόλια για την Ελλάδα και να επιτίθενται στην ΕΚΤ, στις ΗΠΑ (δηλαδή στο ΔΝΤ), στη Ρωσία (που αβαντάρει το ΔΝΤ για να πιέσει τη Γερμανία να συμφωνήσει μαζί της) και να υποστηρίζει τις απόψεις της Κίνας όπου θέλει να αυξήσει τις εξαγωγές της και να καλύψει μελλοντικές απώλειες εξαγωγών εντός Ευρώπης. Έτσι πρέπει να ερμηνεύσουμε και το ταξίδι της στην Κίνα, από όπου είπε και στους Κινέζους ότι η Ελλάδα δεν θα βγεί από το ευρώ, ενώ όλοι ξέρουμε ότι καμία άλλη χώρα εκτός της Γερμανίας δεν ήθελε την έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη.

Οι δηλώσεις της Μέρκελ υπέρ της Ελλάδας σημαίνει ότι έχει καταλάβει ότι σε αυτή τη φάση, διάλυση της ευρωζώνης θα ήταν πολύ καταστροφική για την Ελλάδα και ελάχιστα καταστροφική για την Ελλάδα. Ενώ χώρες όπως η Φινλανδία και η Ιταλία δεν θα είχαν σχεδόν κανένα κόστος. Αντίστοιχα για τη Γαλλία θα ήταν λιγότερο καταστροφική σε σύγκριση με τη Γερμανία. Η Γερμανία θα θέλει φυσικά να διατηρήσει όλα τα στοιχεία εκβιασμού της Ελλάδας (και των άλλων ελλειμματικών χωρών) για το μέλλον, οπότε θα θελήσει να μην είναι επίσημη η επιμήκυνση, αλλά να γίνει άτυπα και παρασκηνιακά, ώστε κάθε τρίμηνο να μπορεί να εκβιάζει και ανάλογα με το αν η κυβέρνηση ξεπουλάει μια  δημόσια επιχείρηση να επιτρέπει άλλον έναν τρίμηνο δανεισμό ή άλλη μια μείωση επιτοκίων και αναβάλοντας για το μέλλον οποιοδήποτε κούρεμα του επίσημου χρέους της χώρας με το επιχείρημα ότι … αφού εγώ θα το πληρώσω έτσι κι αλλιώς το μεγαλύτερο ποσοστό, τι σας νοιάζει εσάς τι υποχρέωση έχω αναλάβει… Κι έτσι τυπικά να εξακολουθούμε να χρωστάμε ποσά που δεν μπορούμε να πληρώσουμε, αλλά και να μην μας παραχωρεί τη λύτρωση της διαγραφής μέρους του χρέους προς την ΕΚΤ και το EFSF.

Με άλλα λόγια Η Γερμανία δεν είναι ακόμα σε θέση να γίνει μοναδικός ηγεμόνας της Ευρώπης, οι ΗΠΑ δεν έχουν πεισθεί να εγκαταλείψουν την Ευρώπη, η Ρωσία δεν μπορεί να βελτιώσει τη θέση της και η Κίνα δεν έχει εμπιστοσύνη στη Γερμανία για να συμμαχήσει μαζί  της, ούτε και έχει τη γνώμη ότι μπορεί να εναντιωθεί στις ΗΠΑ ακόμα κι αν συμμαχούσε με τη Γερμανία.  Άρα θα πάμε πάλι σε κάποιον συμβιβασμό και αγορά πολιτικού χρόνου και όχι σε οριστικές λύσεις.

Πολιτικά αυτό σημαίνει ότι η ελληνική κρίση πλησιάζει στο σημείο καμπής, η ύφεση συνεχίζεται, το σημείο έκρηξης της κοινωνίας πλησιάζει, και είναι κρίσιμο να τερματιστεί η πολιτική υποταγής, ώστε να γίνει μέρος της λύσης για την Ευρώπη. Διαφορετικά θα ξεπουλήσει την περιουσία της και θα παραμείνει προτεκτοράτο των δανειστών της ενώ η υπόλοιπη Ευρώπη θα προχωρήσει έστω και δειλά στην πολιτική της ενοποίηση. Οι γερμανικές αντιρρήσεις στο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων του ευρωπαϊκού Νότου, είναι μάλλον για τα μάτια, αλλιώς θα προχωρούσαν σε ενέργειες να το εμποδίσουν. Δεν το εμποδίζουν όμως γιατί γνωρίζουν ότι ποτέ το υπερβολικό χρέος δεν εξοφλήθηκε εξ ολοκλήρου. Ή διαγραφόταν ή μέσω του πληθωρισμού μειωνόταν. Και οι Γερμανοί προτιμούν τη διαγραφή παρά τον πληθωρισμό.